Welkom
Tijdschrift Zone bevat artikelen over thematisch spelend en onderzoekend leren met jonge kinderen. Docenten beschrijven hun ervaringen en hoe ze hier zelf vorm aan geven op school. Er worden boeken gerecenseerd die over dit onderwerp verschijnen. En er is aandacht voor recente wetenschappelijke inzichten en actualiteiten die aansluiten bij spelend en onderzoekend leren.
Bekijk hier alle interviews
Word abonnee
Bekijk hier de optiesRedactie
Neem contact op met de redactieKijkje in een lokaal groep 1-2
Hanneke Verkleij
Soms staan directies en groepsleerkrachten voor de opgave hoe ze een lokaal voor groep1-2 zouden kunnen inrichten. De een heeft volop ideeën, en anderen vragen zich bezorgd af hoe ze dat moeten aanpakken.
LAAT JE INSPIREREN!
Dit fotoboekje kan daarbij een handig hulpmiddel zijn. Het bevat praktijkbeelden van...
Werelden vol verwondering
Boeksignalering
Nelleke Groot
Een kinderboek is een wereld op zich. Soms voelt die wereld fijn, maar soms kan het ook spannend zijn. Deze boeken roepen allemaal op hun eigen manier verwondering op bij kinderen en volwassenen, want een goed kinderboek is voor alle leeftijden. Hierom staat er geen leeftijd bij, maar zie je alleen de indicatie peut...
Wat groeit er in jouw moestuin?
Roos Middelman
Die tomaat op je boterham, waar komt die eigenlijk vandaan? Hoe groeit een tomaat? Wat kun je er allemaal mee maken? Rondom de thema’s ‘Voeding’, ‘Voedselproductie’, ‘Duurzaamheid’ en ‘Smaak’ is heel wat te ontdekken! Vragen binnen deze thema’s kunnen verwondering oproepen bij kinderen. Nieuwsgierigheid maakt leerli...
Verwondering bij oudere kinderen
Hanneke Verkleij
.
Verbaas je niet, verwonder je slechts!
Sabine Plamper, Marjolein Mooijman
Tijdens de jaaropleiding tot Atelierpedagoog vroeg Sabine Plamper de cursusdeelnemers om een wowmoment in hun werk met kinderen te beschrijven. Een wow-moment is een moment van verwondering, van ontdekken, van een kind in flow: de optimale staat om te leren en plezier te beleven in het eigen doen.
"Juf, het water wordt bruin!"
Peter de Vries, Petra Bakker, Annemarie Nijenhuis
Peter de Vries is Startblokkentrainer en hij zet tijdens zijn trainingen bewust in op verwondering en verbazing. Deze doorleefde ervaringen nemen de deelnemers mee in hun eigen praktijk. Annemarie Nijenhuis en Petra Bakker zijn deelnemers van één van de trainingen van Peter. Annemarie werkte op een advocatenkantoor ...
Wonderlijk en waar gebeurd
Schuurpapier
Hanneke Saaltink
“Mam, kijk! Ze hebben ook boeken over geld in deze bibliotheek!” Het is meer dan 20 jaar geleden. Ik lig op mijn knieën voor de kast met ‘Avi-boekjes’ en speur naar een leesbaar en toch interessant boek voor mijn achtjarige zoon. Na een heel jaar leesonderwijs heeft hij nog steeds geen Avi-niveau. “Mag je deze ook ...
Kunstkijken
Van binnen naar buiten
Anno Pander en Adelijn van Huis
Kunst is een belangrijke bron voor verwondering, maar hoe pak je dit aan op een basisschool?
Kunstenaar en dialoogbegeleider Adelijn van Huis beschrijft de methodiek Visual Thinking Strategies (VTS). Dit is een prikkelende manier om in gesprek te gaan over kunst. Zij past dit onder andere toe tijdens rondleidin...
Verwondering kleurt de wereld
Mercedes Dahmen
In mijn nieuwkomersgroep op Onze Amsterdamse School zitten leerlingen die heel recent naar Nederland zijn gekomen. Zij blijven een jaar om voldoende Nederlands te leren en door te kunnen stromen naar een reguliere groep. Het is een groep voor leerlingen van 6 tot en met 12 jaar. Op dit moment zijn de 6-jarigen in de...
Filosoferen: het vanzelfsprekende minder vanzelfsprekend maken.
interview met Sabine Wassenberg
Dorian de Haan en Marga Putter
Sabine Wassenberg is filosofe. Ze filosofeert met kinderen op basisscholen en daarnaast traint ze docenten om te filosoferen met groepen kinderen en jongeren.
Verbeeldingskracht
De Reeks
Wim Wardekker
Verwondering, de emotie van geïntrigeerd zijn door iets wat je waarneemt als verrassend en vreemd, als niet passend binnen je denkkader, kan het begin zijn van een leerproces. Want de interesse en motivatie die bij deze verwondering bewust wordt, is voorwaarde voor leren dat verder gaat dan louter memoriseren. In zu...
Is verwondering te leren?
Marjolein ten Cate en Bea Pompert
Als verwondering van belang is voor ons onderwijs hebben we dan ideeën over hoe je het kunt leren in de klas. In dit artikel verkennen wij de kansen hierop. Zeker weten doen wij het niet … Maar misschien is dat juist inspirerend. Bea Pompert beschrijft hoe leerkracht Neomi verwondering bij haar leerlingen ziet on...
Waarover verwonderen kinderen zich, en hoe kun je verwondering stimuleren?
Empirisch onderzoek naar verwondering bij leerlingen in de bovenbouw
Evelien Broekhof, Judith Conijn, Willeke Rietdijk
De afgelopen drie jaar is aan de VU binnen het door de John Templeton Foundation gefinancierde project Wonder-full Education and Human Flourishing literatuuronderzoek, kwalitatief en kwantitatief onderzoek gedaan naar vragen als: waarover verwonderen kinderen zich eigenlijk? En: hoe kun je verwondering stimuleren in...
Wat is verwondering?
Anders Schinkel
In Theorie en Praktijk beschrijft Anders Schinkel wat we verstaan onder het begrip verwondering. Vervolgens gaan Evelien Broekhof, Judith Conijn en Willeke Rietdijk in op verschillende onderzoeken naar verwondering. Tot slot volgt een praktijkverhaal van Bea Pompert en Marjolein ten Cate waarin ze vertellen over hoe...
Hoe ziet verwondering eruit als je niet kunt zien?
Willeke Rietdijk
Verwondering heeft alles te maken met onze zintuiglijke waarneming, en hierbij lijkt ons gezichtsvermogen centraal te staan. Hoewel we ons natuurlijk net zo goed kunnen verwonderen over dingen die we niet zien, lijkt verwondering toch vooral plaats te vinden naar aanleiding van wat we met onze ogen waarnemen. Maar w...
Leren begint bij verwondering
Wim Wardekker
School, heeft iemand eens gezegd, is een plaats waar je de antwoorden moet leren op vragen die je helemaal niet hebt. En waar je snel afleert om je eigen vragen te stellen, zo kunnen we daaraan toevoegen. Dat is funest voor de betrokkenheid van leerlingen bij het leerproces. En daarom is het belangrijk om ons te bli...
Inrichten van een nieuwe klas
Column
Marieke Ploeger
Na mijn zwangerschapsverlof wacht mij dit schooljaar een nieuwe uitdaging. Op de Julianaschool zullen we na de kerstvakantie namelijk een vierde kleutergroep inrichten. Zo zorgen we ervoor dat de aantallen kinderen in de huidige drie kleutergroepen niet verder stijgen en zullen alle kinderen die vanaf januari 4 jaar...
Boekenkast deel 2
Paula van Kuijk, Nicole Hanegraaf, Inge Haarsma
Wat lezen jullie als leidinggevenden, vroegen wij aan enkele directies en welke prachtboeken raad je de ZONE-lezers aan. In deze Boekenkast lees je deel 2 van hun tips. Veel leesplezier.
Eén groep, veel verhalen! Geletterdheid bij 0 – 4 jarigen
Boekrecensie
Nelleke Brandenbarg
Toen mijn oudste kleindochter 4 jaar was, maakte ze tijdens een logeerpartij een schilderij voor me. Rondom langs de rand ‘schreef’ ze in letterachtige vormen het bijbehorende verhaal. Op mijn vraag of ze dit verhaal wilde voorlezen, antwoordde ze: ‘Dat mag je zelf lezen. Ik heb het toch voor je opgeschreven?’
A...
Iedereen doet mee!
Van binnen naar buiten
Ester van Oers
We willen bij de start van het schooljaar flink inzetten op onderlinge verbinding tussen het team, de kinderen en de ouders. De coronamaatregelen zorgen ervoor dat je elkaar minder ziet: geen ouders op school, geen teamactiviteiten, etc. Daarom denken we samen na over hoe we tijdens het gezamenlijke start-thema op z...
Hoe kunnen we kinderen met dyslexie ondersteunen in Ontwikkelingsgericht Onderwijs?
Emma Groeneveld
In de meest recente uitgave van het PISA (2019) rapport naar leesvaardigheid onder 15 EU-landen vertoont de gemiddelde leesvaardigheidsscore van Nederlandse leerlingen tussen 2015 en 2018 een significante daling.
Improvisatie
De Reeks
Wim Wardekker
Toen wegens de Coronacrisis de scholen gesloten werden, zijn leerkrachten niet zomaar gaan zitten afwachten. Ze zijn uit hun comfortzone getreden en hebben in korte tijd veranderingen teweeg gebracht die nodig waren voor continuiteit van onderwijs. Dagelijkse trial and error leverden gevoel van frustratie en euforie...
Als je het ziet, besef je dat het anders kan!
Hilde Amse en Monique Karsten
Hilde Amse en Monique Karsten vertellen in dit artikel hoe ze samen met studenten, cursisten en collega’s aan de slag gaan in de Speelwerkplaats. Lees mee hoe deze zelfingerichte plek op Hogeschool Windesheim bijdraagt aan waardevolle gesprekken over goed onderwijs aan jonge kinderen en hoe een rijke speelleeromgevi...
Een dag uit het leven van meester Patrick in groep 1-2-3
Hanneke Verkleij en Patrick Postma
Patrick Postma is sinds de zomervakantie werkzaam als groepsleerkracht van groep 1-2-3 op de OGO-basisschool St. Wulfram in Hoogwoud.
Editorial
Van de redactie
Bea Pompert
In een buitenwereld die ingewikkeld is en soms zelfs vervreemdend door mondkapjes en op afstand blijven, waardoor ik zelfs een van mijn vriendinnen op straat niet herken, blijft de school wereldvriendelijk. Ze mogen er zijn, kinderen en leerkrachten (ouders even niet) en ik als nascholer gelukkig ook. Wat is het fij...
In gesprek met Pim van der Pol
Dorian de Haan en Marga Putter
Verbeeldend spel staat centraal in het werk van Pim van der Pol in de orthopedagogische praktijk. Hij werkte in een Medisch Kleuter Dagverblijf met kinderen met sociaal emotionele gedragsproblematiek en heeft ervaring met fysiek- en meervoudig gehandicapte kinderen.
Column
OGO leerkracht....
Nathalie van Bergen
Toen ik in 2000 na mijn afstuderen voor de klas ging, begon ik mijn loopbaan op een OGO school. Dit was een kleine school waar we als startend team wegwijs gemaakt werden in de wereld van Ontwikkelingsgericht Onderwijs, begeleid door kenners vanuit de OBD. Wat heb ik een hoop bijgeleerd in deze tijd! Fantastisch was...
Racisme of discriminatie?
Jo Nelissen
Vrijwel dagelijks lezen we in onze vak- en dagbladen meningen en discussies over racisme en de kwalijke gevolgen daarvan in de samenleving. Zelden of nooit echter wordt duidelijk gemaakt wat onder ‘ras’ en met name ‘menselijke rassen’ nou eigenlijk wordt verstaan. Het kan daarom geen kwaad na te gaan wat de wetensch...
En toen....was er een nieuwe canon.
Lorien de Koning en Carla van Boxtel
De Canon is vernieuwd, op 22 juni 2020 presenteerde de commissie ‘Herijking Canon van Nederland’ de vernieuwde Canon. Er zijn tien nieuwe vensters bijgekomen, vier vensters zijn gewijzigd en er zijn tien vensters verdwenen. Na zo’n herziening staan actualiteitenprogramma’s en kranten vol met experts en wetenschapper...
Column
Een startende leerkracht aan het woord
Astrid Lauw
Hoewel het voor mij voelt alsof ik al langer dan 2,5 jaar voor de klas sta, is het nog altijd zo dat ik startend leerkracht ben. Ik heb mijn (2-jarig) zij-instroom traject afgelopen zomer afgerond bij de Archipel in Amsterdam. Een school waar ik kennis heb mogen maken met Ontwikkelingsgericht Onderwijs. Een mooie on...
Schuurpapier: Sluit de rijen niet!
MAG HET IETSJE ANDERS IN DE KLAS?
Bea Pompert
MAG HET IETSJE ANDERS IN DE KLAS?
In tijden van werkdruk en discussie over het belang van het werk van leerkrachten is het verdedigbaar dat de professionaliteit van leerkrachten breed uitgemeten wordt. Natuurlijk is leerkracht zijn een vak dat niet voor iedereen is weggelegd. Het is een vak van hart, hoofd en hande...
De boekendoos
Ramon Bakker en Teun van Paridon
Op de Julianaschool in Schagen is tijdens de coronaperiode dat er thuis gewerkt is, in groep 7 een opdracht gegeven om thuis een boek te kiezen en te lezen en hiervan een boekendoos te maken. Deze doos mocht worden versierd en gevuld met allerlei voorwerpen of afbeeldingen die een belangrijke rol hebben in het verha...
Aanraders van verschillende schoolleiders en directieleden
De boekenkast
Marlies Pepping, Miriam Spijkers, Inge Haarsma, Nicole Hanegraaf
Wat lezen jullie als leidinggevenden, vroegen wij aan enkele directies en welke prachtboeken raad je de ZONE-lezers aan.
In deze Boekenkast enkele van hun tips.
Veel leesplezier.
Spelen met robottaal
Programmeren met kleuters
Ilse van der Pol
Startpunt is een schoolbreed thema waarbij techniek centraal staat; vanaf de groepen 4 is er een programmeercircuit. De kleuterleerkrachten bespraken de betekenis voor kleuters en welke doelen er centraal moesten staan. Het leidde tot veel ideeën over voertuigen, fabrieken, robots en machines die we zouden kunnen in...
Meer onderwijs buiten, kan dat?
Hanneke Verkleij
Dit beeldverhaal laat zien welke activiteiten leerlingen samen met hun leerkrachten buiten het klaslokaal kunnen ondernemen.
Ik zal het de kinderen eens vragen hoe het moet
Marco van Schagen
Spelend en onderzoekend leren, ik vind dat het mooiste dat er is. Bedenken wat kan en het vervolgens toch anders doen. De speelsheid van het ontdekken door het te doen, dat is voor mij heel belangrijk. Het geeft een onschuldigheid en een verrassing waardoor er spontaan telkens nieuwe mogelijkheden ontstaan. Een nieu...