Welkom
Welkom op de website van het tijdschrift Zone.
Bekijk hier alle interviews
Word abonnee
Bekijk hier de optiesRedactie
Neem contact op met de redactieWaar zit mijn gespreksantenne?
Dialogische gesprekken voeren met jonge kinderen. Kun je dat eigenlijk wel leren?
Elisabeth van der Zwet - Braam
We kennen allemaal wel die ene collega met die geweldige antenne voor goede gesprekken met kinderen. Die leerkracht die niet alleen met gevulde fietstassen op school komt, maar ook met een rugzak vol kennis, ideeën en vaardigheden. Mijn duo collega is zo’n leerkracht. Alle gebeurtenissen en verhalen van kinderen zij...
Filosoferen met kinderen en burgerschap
Jessica van der Schalk
Voor het eerst zijn er kerndoelen voor burgerschap geformuleerd voor het funderend onderwijs. Met deze nieuwe doelen wordt de burgerschapsopdracht concreter. Toch hoeven we het wiel niet helemaal opnieuw uit te vinden. Het inmiddels populaire ‘filosoferen met kinderen’ biedt bijvoorbeeld veel handvatten om deze kern...
Wat kan de leerkracht doen om goede gesprekken te stimuleren?
Marjolein Dobber, Marjolein ten Cate
Theorie en Praktijk gaat in deze Zone over het belang van goede gesprekken in de klas. We hebben het over gesprekken bij thema’s, onderzoek en spel, lees- en schrijfactiviteiten.
Interactie waarbij leerlingen en kwalitatief en kwantitatief grote inbreng hebben is een kenmerk van goed onderwijs. Leerlingen leren prate...
Zorgen voor de wereld
Natuur- en milieueducatie vanuit ontwikkelingsgericht perspectief
Bert van Oers
In dit artikel willen we nogmaals de schijnwerpers richten op natuur- en milieueducatie met een prachtig artikel van Bert van Oers dat 14 jaar geleden ook in Zone is gepubliceerd, maar nog steeds erg actueel is! Bert beschrijft in dit artikel het belang van deelname van kinderen aan betekenisvolle zorgactiviteiten. ...
SBO de Cirkel wil een sporttuintje realiseren voor buurtbewoners, lukt dat?
Nico Buchner
Op SBO de Cirkel is er veel aandacht voor het “leren door doen”. Daarbij zijn betekenisvolle thema’s en activiteiten binnen een helder, gestructureerd kader belangrijk. De betrokkenheid van de leerlingen, het leerplezier en het leereffect zijn opvallend positief. In onze schoolsituatie zijn er tamelijk veel kindere...
Burgerschapvorming: tussen politiek en pedagogiek
Bram Oonk
Sinds 2021 is de wet op burgerschapsvorming aangescherpt. Deze aanscherping is een reactie op verschillende maatschappelijke ontwikkelingen, waaronder zorgen over polarisatie in de klas en in de maatschappij, verschillende antidemocratische tendensen en zorgen over maatschappelijke en politieke participatie van burg...
Burgerschap is het doel van onderwijs
Wim Wardekker
Wim Wardekker neemt ons mee in wat het uiteindelijke doel van onderwijs is en hoe burgerschapsvorming hierin een plek krijgt. Wat zegt de wet en hoe verhoudt zich dit tot de uitgangspunten van OGO?
Academische leerkrachten in de basisschool
Jan Baan
In deze ‘Theorie en Praktijk’ is er aandacht voor alternatieve opleidingsvormen voor leerkrachten. In het theorie-artikel beschrijft Jan Baan nieuwe opleidingsroutes voor academische leerkrachten, die (een gedeelte van) hun opleiding op de universiteit volgen en de rol die zij kunnen vervullen in het benutten van on...
Muzikaal op verhaal komen
Michel Hogenes & Bea Pompert
De afgelopen jaren heeft muziek in de basisschool veel aandacht gekregen door de impulsregeling ‘Meer Muziek in de Klas’. Mede door deze impuls is er ook uit wetenschappelijke hoek meer aandacht voor het vak muziek. Wetenschappers als Henkjan Honing wijzen op de invloed van muziek op de hersenen en het belang van mu...
ICT, daar kun je wat mee!
Simone Westra
Het gebruik van technologische middelen is bijna niet meer weg te denken binnen ons huidige onderwijs. Daarnaast vraagt de samenleving steeds meer kennis en vaardigheden op het gebied van digitale geletterdheid. Hoe pakken we dit op binnen ons ontwikkelingsgerichte onderwijs? Welke technologische middelen kunnen we ...
"En dan nu effe kappen met zeiken over mobiele telefoons op school"
Claudia van Kruistum
Claudia van Kruistum heeft wetenschappelijk onderzoek gedaan naar digitaal mediagebruik van jeugd in de buitenschoolse omgeving. In dit artikel neemt ze ons mee in de uitdagingen en kracht van het gebruik van nieuwe technologieën in de klas.
We doen de was!
Kwaliteit door een rijk spelverhaal
Suzanne Louter
In de periode na de voorjaarsvakantie werken we op de Julianaschool in Schagen aan een schoolbreed thema. Dit jaar is het een thema rondom milieu, afval en kunst, met de naam ‘Verbeter de wereld begin bij jezelf!’ Een klein kunstje of een hele kunst?
Goed zorgen voor het milieu en het recyclen van afval zijn act...
Vygotskij blijft inspireren!
Bea Pompert en Niko Fijma over hun bronnen van inspiratie
Elly Singer
“Natuurlijk ken ik Vygotskij: Zone van naaste ontwikkeling, actief lerende kinderen en leerkrachten die kinderen een stapje verder brengen.” Deze fictieve leerkracht ‘kent’ de theorie van Vygotskij. Maar Vygotskij is voor hem of haar geen bron van nieuwe verrassende inzichten in het leren van kinderen en de eigen pr...
Hoe de Boekenclub helpt om een gemotiveerde lezer te worden
Ervaringen van nascholer Hermien de Waard
Hermien de Waard en Jasper Taconis
De school zet in op leesmotivatie en vakleerkrachten krijgen uren om De Boekenclub te begeleiden. De Boekenclubs bestaan uit vijf leerlingen met elk een begeleider.
De Boekenclubs onder de loep
Onderzoek naar de effecten
Floor van den Elshout
Op de Emmausschool in Rotterdam raken leerlingen door de Boekenclubs op school zichtbaar meer gemotiveerd om te lezen; het belangrijkste doel van die clubs. Om deze praktijkobservaties te bevestigen is er een onderzoek uitgevoerd door Floor van den Elshout, masterstudent Onderwijswetenschappen.
Wat is rekenen-wiskunde?
Ronald Keijzer
Rekenen-wiskunde kan gezien worden als de menselijke activiteit waarbij lerenden zoeken naar patronen in de wereld om ons heen en zoeken naar manieren om daarover te communiceren. Kinderen leren reken-wiskundetaal om deel te nemen aan deze communicatie. Die reken-wiskundetaal moet daarom in het onderwijs voldoende a...
Crises in spel en ontwikkeling bij jonge kinderen
Bert van Oers en Anke Reijnders
In het spel van kinderen doen zich vaak crises voor, doordat er spanningen zijn tussen wat kinderen willen en kunnen. Een goede begeleiding van het spel kan ervoor zorgen dat dit een leerzame ervaring wordt.
Wanneer leren voor kinderen betekenis heeft
Jo Nelissen en Bert van Oers
De Britse psycholoog Pimm (1991) vroeg zijn zoon (4;6) ooit:
‘Wat is drie en één meer?’
Zoon: ‘Drie en wat? Wat één?’
Vader: ‘Hoeveel is drie en één meer?’
Zoon: ‘Eén meer wat?’
Vader: ‘Nou gewoon, één meer, weet je’.
Zoon: ‘Weet ik niet’.
We zien dat deze vraag over zomaar wat kale getallen voor dit kind ...
We leren met én van elkaar
Marte van Vliet, Noëlle Beekhoven, Emmy Kleij, Lukas Nielen en Lieke Wezenbeek
In dit artikel gaan studenten en docent op zoek naar de waarde van spel voor het onderwijs en wat dit betekent voor studenten op de Pabo. We blikken terug op activiteiten en belichten wat studenten ervaren en meenemen. Ook geven we doorkijkjes naar onze praktijken op de stagescholen en van de docent in de begeleidin...
De kracht van verwondering bij het lezen van schurende en naburige teksten
Wenckje Jongstra en Marleen Zwama
Wanneer ik een briefje van twintig euro uit mijn portemonnee haal en er een aansteker bij houd, hoor ik meteen een stel kinderen uit de bovenbouwstamgroep hard roepen. “Nee!” “Dat is zonde!” “Geef het maar aan mij!” “Hoezo, het is maar papier?”, geef ik als antwoord. “Dat is interessant, want als ik een stukje toile...
Schoolontwikkeling vraagt om leren op alle niveaus
Paula van Kuijk, Rieneke Pruis, Loes van Wessum
In het Schoolleiderslab leren schoolleiders het leren van de leraren te onderzoeken en te stimuleren, zodat dit bijdraagt aan het leren van de kinderen en de school. Dit is een vierjarig professionaliseringstraject binnen Stichting Prisma Almere, begeleid door het lectoraat ‘Leiderschap in Onderwijs en Opvoeding’ va...
Is verwondering te leren?
Marjolein ten Cate en Bea Pompert
Als verwondering van belang is voor ons onderwijs hebben we dan ideeën over hoe je het kunt leren in de klas. In dit artikel verkennen wij de kansen hierop. Zeker weten doen wij het niet … Maar misschien is dat juist inspirerend. Bea Pompert beschrijft hoe leerkracht Neomi verwondering bij haar leerlingen ziet on...
Waarover verwonderen kinderen zich, en hoe kun je verwondering stimuleren?
Empirisch onderzoek naar verwondering bij leerlingen in de bovenbouw
Evelien Broekhof, Judith Conijn, Willeke Rietdijk
De afgelopen drie jaar is aan de VU binnen het door de John Templeton Foundation gefinancierde project Wonder-full Education and Human Flourishing literatuuronderzoek, kwalitatief en kwantitatief onderzoek gedaan naar vragen als: waarover verwonderen kinderen zich eigenlijk? En: hoe kun je verwondering stimuleren in...
Wat is verwondering?
Anders Schinkel
In Theorie en Praktijk beschrijft Anders Schinkel wat we verstaan onder het begrip verwondering. Vervolgens gaan Evelien Broekhof, Judith Conijn en Willeke Rietdijk in op verschillende onderzoeken naar verwondering. Tot slot volgt een praktijkverhaal van Bea Pompert en Marjolein ten Cate waarin ze vertellen over hoe...
En toen....was er een nieuwe canon.
Lorien de Koning en Carla van Boxtel
De Canon is vernieuwd, op 22 juni 2020 presenteerde de commissie ‘Herijking Canon van Nederland’ de vernieuwde Canon. Er zijn tien nieuwe vensters bijgekomen, vier vensters zijn gewijzigd en er zijn tien vensters verdwenen. Na zo’n herziening staan actualiteitenprogramma’s en kranten vol met experts en wetenschapper...
Zou dat kunnen een panda als huisdier?
In dit artikel komt naar voren hoe gesprekken eruitzien, welke kenmerken ze hebben en welke interventies de leerkracht onderneemt.
Bea Pompert
In de groep 5 van leerkracht Wiebe wordt onderzoek gedaan naar de dierenwereld. Na een flinke oriëntatie op het onderwerp, krijgt de groep zicht op hun onderzoeksvragen. Zo willen leerlingen vooral aan de slag over huisdieren, andere willen onderzoek doen naar dierentuinen, bedreigde dieren en dierenbescherming. ...
Stap maar op je fiets
Extra verkeersinformatie! Over het voeren van echte gesprekken met jonge kinderen.
Hermien de Waard
Hier volgt extra verkeersinformatie; op het plein van ABBS De Zuiderzee op IJburg worden volop verkeerswerkzaamheden uitgevoerd door zeer serieuze werknemers. Gelukkig houdt het verkeer hier rekening mee. Dat levert verschillende files op, houd rekening met een vertraging van ongeveer 30 minuten. In dit artikel k...
Dialogische gesprekken in de klas
Dat is de investering meer dan waard!
Chiel van der Veen en Femke van der Wilt
Gesprekken vormen een belangrijk – ja, misschien wel hét belangrijkste – onderdeel van de dagelijkse onderwijspraktijk. Ze bieden volop mogelijkheden om te leren, kennis te maken met nieuwe perspectieven en te reflecteren op je eigen ideeën. In veel scholen vinden gesprekken de hele dag door plaats in verschillende ...