Welkom
Tijdschrift Zone bevat artikelen over thematisch spelend en onderzoekend leren met jonge kinderen. Docenten beschrijven hun ervaringen en hoe ze hier zelf vorm aan geven op school. Er worden boeken gerecenseerd die over dit onderwerp verschijnen. En er is aandacht voor recente wetenschappelijke inzichten en actualiteiten die aansluiten bij spelend en onderzoekend leren.

Bekijk hier alle interviews
Word abonnee
Bekijk hier de optiesRedactie
Neem contact op met de redactie
Filosoferen met kinderen en burgerschap
Jessica van der Schalk
Voor het eerst zijn er kerndoelen voor burgerschap geformuleerd voor het funderend onderwijs. Met deze nieuwe doelen wordt de burgerschapsopdracht concreter. Toch hoeven we het wiel niet helemaal opnieuw uit te vinden. Het inmiddels populaire ‘filosoferen met kinderen’ biedt bijvoorbeeld veel handvatten om deze kern...

Wat kan de leerkracht doen om goede gesprekken te stimuleren?
Marjolein Dobber, Marjolein ten Cate
Theorie en Praktijk gaat in deze Zone over het belang van goede gesprekken in de klas. We hebben het over gesprekken bij thema’s, onderzoek en spel, lees- en schrijfactiviteiten.
Interactie waarbij leerlingen en kwalitatief en kwantitatief grote inbreng hebben is een kenmerk van goed onderwijs. Leerlingen leren prate...

ChatGPT, kans of kansloos?
Marian Koolhaas
Tijdens een teamdag in december word ik fijntjes gewezen op mijn digitale geletterdheid, of liever gezegd: gebrek aan geletterdheid, door meester Tom. Hij geeft mij een verfrissend perspectief op mogelijkheden die ChatGPT ons biedt bij onderwijsontwikkeling. Als influencer zet hij mij op dit spoor door tijdens onze ...
_w400_h260_bgtop.jpg)
Changemakers
Bea Pompert
Ik lees De Regenmaker van Kees Klomp en het raakt mij. Het is een hervertelling van een oud verhaal over hoe een klein vogeltje een grootste verandering teweegbrengt (podcast.nl, 2023). Bij een enorme bosbrand organiseert hij een dierenbrandweerbrigade en voorkomt een ramp. De dieren zien dat alle dieren samen in st...

“Oh nee, je bent toch niet uit de appelboom gevallen?”
Spelverhalen in Startblokken
Christa Lodewijks en Stephanie Boom
Christa Lodewijks is Startblokkentrainer en stimuleert haar deelnemers om tijdens een van de praktijkopdrachten een verteltafel (of koffer) te maken.
Stephanie Boom is een van de deelnemers van de Koptraining Startblokken en werkzaam op een voorschool in Amsterdam. Ze heeft samen met de kinderen de vertelkoffer opg...

Leesplezier
Lisan Hoogendonk
Ik ben fervent aanhanger van de overtuiging: lezen moet vooral leuk zijn en geen moeten. En soms wanneer lezen niet leuk is, of moeizaam gaat, is de juiste combinatie van lezer en boek nog niet gevonden. Een goede match tussen lezer en boek kan zoveel doen voor leesmotivatie en dan voelt een boek lezen vanzelf een b...

De kracht van spel
Waar leerkrachten en kinderen elkaar ontmoeten
Bert van Oers
A. Boland, I. Aerden, J. van de Weghe, & C. Vancraeyveldt (2022). De kracht van spel. Waar leerkrachten en kinderen elkaar ontmoeten. Amsterdam: SWP. ISBN 978-90-8560-093-0. 271 pagina’s. Prijs: € 34,90.

Vrij lezen
Op zoek naar leesflow en leesmotivatie
Margriet Jeninga en Judith van Oers
“Hoofdstuk 1. II april. Het leven in Pompeï, 79 na Christus. Septimus en Maxima wilden vandaag gladiatortje spelen op het forum. Ik stelde een potje dobbelen voor of iets anders zinnigs, maar zij wilden met alle geweld dat we met stokken op elkaar in gingen hakken en deden alsof we in de arena vochten…. Septimus kee...

Om het hoekje spelen
Dorian de Haan en Marga Putter
Na twee jaar Pabo merkte Martin van Rooijen dat de vrijheid van kinderen in speeltuinen en buurthuizen hem meer interesseerde dan onderwijs in het klaslokaal. Elf jaar geleden begon hij als sociaal-cultureel werker met ‘risicovol spelen’ en in zijn studie pedagogiek ontdekte hij het internationale onderzoek naar ris...

Lentekriebels in groep 4
Nanette Wagenaar
Voorjaarstakken in de klas, zonder jas naar buiten...groep 4 heeft de lentekriebels!
We besteden in de kring aandacht aan de ‘Week van de Lentekriebels’. Iedere dag een les over je lijf, vriendschap, emoties enz. In de media een omstreden week.
'Waar was jij toen je er nog niet was?' is de startvraag van het klasseng...

Hordelopen is een kunst
Hoe nascholing helpt bij kwaliteitsverbetering
Inge Haarsma en Tonny Bruin
Het hele team van De Julianaschool werkt vanuit de visie van Ontwikkelingsgericht Onderwijs (OGO). Deze visie op onderwijs en de OGO theorieën geven richting en sturing aan de vormgeving van het onderwijsaanbod voor alle kinderen. Het professioneel handelen van de leerkrachten is hierbij essentieel. Zicht houden op ...

De (niet) lezende onderwijsprofessional
Tips voor trainers en begeleiders
Milou Nootebos
Voor mijn stage bij De Activiteit schrijf ik een adviesrapport over het leesgedrag van onderwijsprofessionals. De maatschappelijke ontlezing en de leesproblemen in ons land treffen niet alleen jongeren, maar spelen ook bij volwassenen zoals leerkrachten en pedagogisch medewerkers. Het lezen van onder andere vakliter...

Mijn huis, jouw huis!
Nicolette Gorissen
In dit artikel laat kleuterleerkracht Nicolette Gorissen zien hoe ze met haar kleutergroep aan de slag gaat met het maken van bouwtekeningen en wat dit oplevert.

Paarden op de gang
Patrick Postma
In groep 3 op de Julianaschool staat er zomaar een paard in de gang. Waar komt dit paard vandaan? Wat moeten we er mee gaan doen? En hoe verzorg je een paard? In het thema Hop, hop, hop paardje in galop, zoekt Patrick samen met zijn groep antwoord op bovenstaande vragen door teksten te lezen, experts de klas in te h...

Zorgen voor de wereld
Natuur- en milieueducatie vanuit ontwikkelingsgericht perspectief
Bert van Oers
In dit artikel willen we nogmaals de schijnwerpers richten op natuur- en milieueducatie met een prachtig artikel van Bert van Oers dat 14 jaar geleden ook in Zone is gepubliceerd, maar nog steeds erg actueel is! Bert beschrijft in dit artikel het belang van deelname van kinderen aan betekenisvolle zorgactiviteiten. ...

Je eigen school ... een goed idee?
Hanneke Verkleij
Het mag en het kan: je eigen school oprichten. Wij zien het om ons heen ook gebeuren. Schooltjes in een schuur in het bos, een school voor kinderen die niet passen in het systeem of voor kinderen die op die superschool niet terecht kunnen vanwege enorme wachtlijsten.
_w400_h260_bgtop.jpg)
Samen bouwen aan betekenisvol onderwijs
Bea Pompert
Betekenisvol onderwijs ontwerpen samen met leerlingen en voor leerlingen vormt de rode draad van deze Zone.
In goed onderwijs gaat het erom dat leerlingen in de klas en peuters in hun groep door uitstekende professionals verbonden worden aan onze gezamenlijke, complexe samenleving.
Dit inleiden, leren meedoen, valt n...

Kijk verder dan de horizon
Renée Peeters en Karin Koldewijn
Op basisschool Den Doelhof in Meijel gaat unit 7, bestaande uit 65 kinderen en 4 leerkrachten, aan de slag met het thema ‘Kijk verder dan de horizon’. Leerkrachten Renée en Karin denken vooraf goed na over hoe ze de doelen die ze voor ogen hebben met dit thema kunnen verbinden aan een betekenisvolle context voor de ...

300 gekleurde kaartjes
Laura van Looijengoed
Het wordt vaak voor lief genomen: de vrijheid om jezelf te kunnen zijn of de vanzelfsprekendheid om jezelf verbeeld te zien in verhalen. Voor veel mensen is dit alleen niet vanzelfsprekend. Een thema over seksualiteit. Hoe pak je dat nu aan? In dit artikel neemt leerkracht Laura van Looijengoed ons mee in de praktij...

Boeken waarin de minder gehoorde stemmen kunnen schitteren
Lisan Hoogendonk
Het wordt vaak voor lief genomen: de vrijheid om jezelf te kunnen zijn of de vanzelfsprekendheid om jezelf verbeeld te zien in verhalen. Voor veel mensen is dit alleen niet vanzelfsprekend.
_w400_h260_bgtop.jpg)
Groep 8 richt een politieke partij op
Jelle Rommers en Gert-Jan Veerman
In de weken voor de Tweede Kamerverkiezingen van 2023 werken de drie groepen 8 van basisschool De Hoeksteen in Nijkerk aan het thema: Groep 8 aan de macht?! De groepen 8 zijn er na een debat al uit: ook dit jaar zal Nederland geen vuurwerkverbod krijgen. Wat staat Nederland nog meer te wachten met groep 8 aan de mac...

Samen koken is appeltje eitje bij de Dolfijntjes
Rinske Groot en Carolien Hoekman en de foto’s zijn gemaakt door Roos Quakernaat
We kijken in dit beeldverhaal mee hoe pedagogisch medewerkers Rinske en Carolien aan de slag gaan met het maken van heerlijke appelmoes.

Een weg voor iedere leerling: burgerschapsvorming is balanceren naar inclusiviteit
Dorian de Haan en Hans Bakker
In dit interview gaan Dorian de Haan en Hans Bakker in gesprek met Iliass El Hadioui en Monique Volman. Ze werken beiden aan burgerschapsvorming en gelijke onderwijskansen.
Samen optrekken: burgerschap binnen een scholenstichting
Hanke Jongebreur en Jedidja Meima-Den Breejen
Het bestuur van de Katholieke Scholenstichting Utrecht (KSU) stelt in haar beleidsplan voor 2021-2025 dat het een maatschappelijke opdracht heeft. Binnen die maatschappelijke opdracht is gekozen voor de speerpunten van wereldgericht onderwijs, kansengelijkheid en duurzaamheid. Het burgerschapsonderwijs is daarmee ee...

De tegensprakigheid van burgerschapsonderwijs
Piet van der Ploeg
Wat onderwijs principieel en praktisch lastig maakt, is zijn antinomische aard, de onvermijdelijke tegensprakigheid ervan. Onderwijs kan de zelfstandigheid en de vrijheid van leerlingen enkel en alleen bevorderen door deze te begrenzen. Het is geen spanning of dynamiek die zich geleidelijk oplost met de ontwikkeling...

De inspectie ziet het ook: OGO als basis om steeds weer goede keuzes te maken
Shirley Westervoorde, Inge de Man, Neriman Kolukirik, Levineke van der Meer
“Voor de zomervakantie hebben we het in de onderbouw van ons IKC prima op orde. Iedereen is gecertificeerd voor Startblokken of gehercertificeerd. De doorgaande lijn van peuters naar kleuters staat stevig door de warme overdracht en het samenwerken in HOREB stevig”. Dan nemen twee kleuterleerkrachten ontslag, wordt ...
_w400_h260_bgtop.jpg)
Sociaal ondernemen als gamechanger
Jans Koene & Stella van der Wal-Maris
Als je leerlingen wilt leren maatschappelijk betrokken te zijn en actief mee vorm te geven aan een wereld waarin ze willen leven, wat betekent dit dan voor je onderwijs? Derdejaars pabostudenten van de Marnix Academie in Utrecht houden zich tijdens het tweede deel van het onderwijsprogramma 'Leren voor het leven' ee...

SBO de Cirkel wil een sporttuintje realiseren voor buurtbewoners, lukt dat?
Nico Buchner
Op SBO de Cirkel is er veel aandacht voor het “leren door doen”. Daarbij zijn betekenisvolle thema’s en activiteiten binnen een helder, gestructureerd kader belangrijk. De betrokkenheid van de leerlingen, het leerplezier en het leereffect zijn opvallend positief. In onze schoolsituatie zijn er tamelijk veel kindere...

Burgerschapvorming: tussen politiek en pedagogiek
Bram Oonk
Sinds 2021 is de wet op burgerschapsvorming aangescherpt. Deze aanscherping is een reactie op verschillende maatschappelijke ontwikkelingen, waaronder zorgen over polarisatie in de klas en in de maatschappij, verschillende antidemocratische tendensen en zorgen over maatschappelijke en politieke participatie van burg...

Burgerschap is het doel van onderwijs
Wim Wardekker
Wim Wardekker neemt ons mee in wat het uiteindelijke doel van onderwijs is en hoe burgerschapsvorming hierin een plek krijgt. Wat zegt de wet en hoe verhoudt zich dit tot de uitgangspunten van OGO?

Burgerschap doe je de hele dag
Marjolein Dobber
Het gaat in de media veel over burgerschapsonderwijs: mensen stellen dat hier veel meer aandacht voor moet komen, of juist dat het belachelijk is dat het onderwijs zich hiermee bezighoudt in plaats van met belangrijke zaken als lezen en rekenen. Het debat hierover polariseert zoals dat op zoveel onderwerpen gebeurt....

Een venster op de wereld.
Marjan van Baekel-Kan
Op Basisschool Kleurenpracht nemen kinderen hun ouders mee op excursie.
Zo bezoeken ze samen het Zaans Museum, beleven een theatervoorstelling of plukken appels bij boerderij Zorgvrij. Inspirerende plekken, die leiden tot nieuwe ervaringen en het uitwisselen van kennis vanuit ouders, kind en school.

Boeken die verwonderen
Lisan Hoogendonk
In dit digitale tijdperk hebben we de wereld en kennis binnen handbereik. Met een druk op de knop kunnen we alles opzoeken, napluizen en ons verliezen in een onuitputtelijke stroom aan informatie. Maar hoe fijn is het dan om even te vertragen? Er weer een ‘ouderwets’ boek bij te pakken en hierin te bladeren en jezel...
_w400_h260_bgtop.jpg)
Bijna alles wat je moet weten over thematisch onderwijs
Lorien de Koning
Bijna alles wat je moet weten over thematisch onderwijs is alweer het derde boek uit de hand van Eva Naaijkens en Martin Bootsma. In dit vlot geschreven boek beschrijven zij hoe je als basisschool thematisch onderwijs kunt ontwerpen en vormgeven.
Lorien de Koning schrijft een recensie.

Onderwijs vinden rond je eigen school
Tonny Sijm, Joyce Nijhuis en Daisy Groen
In de directe leefomgeving van de school valt een heleboel te onderzoeken en te beleven. In dit artikel vertellen leerkrachten Tonny, Joyce en Daisy hoe ze er regelmatig op uit gaan met hun groep en deze uitstapjes verbinden aan hun onderwijs.

Bij mij thuis, een werelds thema.
Simone Westra
Op SBO De Windroos in Nijmegen gaat het team aan de slag met het thema van de kinderboekenweek. Leerkrachten Simone en Eva werken samen in groep 6. Veel kinderen vinden lezen en schrijven niet gemakkelijk. Het is voor hun leerkrachten een uitdaging deze basisvaardigheden zo betekenisvol te maken dat hun leerlingen e...